Herkennen: Een drugslab in jouw pand

Dit artikel is een voorproefje op de module “Herkennen: Drugslabs”, onderdeel van de e-learning die het PVO Brabant-Zeeland momenteel ontwikkelt om crimineel misbruik van vastgoed te voorkomen en vroegtijdig te signaleren. Volg het PVO Brabant-Zeeland op LinkedIn om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen.

Geen bekwame chemici

Bij de productie van synthetische drugs denken velen van ons automatisch terug aan Breaking Bad. De hoofdpersoon in die serie was – los van zijn al zijn kwalijke eigenschappen – een bekwaam chemicus. Wat we in de openingsscène van Undercover zagen komt echter een stuk dichter bij de realiteit: twee mensen die de taal niet spreken, geen benul hebben waar ze mee bezig zijn en daar niet eens vrijwillig verblijven. 

De georganiseerde misdaad kent (helaas) genoeg competente criminelen, maar niet op dit lage uitvoerende niveau. De mensen die in de echte drugslabs werken met zware chemicaliën, zijn vaak de types die je nog geen half uurtje op je fiets zou laten passen. Zit er op jouw bedrijventerrein, in jouw straat of zelfs in jouw eigen pand een drugslab, dan wordt dat waarschijnlijk gerund door iemand die zonder kennis van zaken een stappenplan doorloopt. 

Gif en explosies

Het gevaar van drugslabs gaat dan ook veel verder dan de schade die de drugs an sich veroorzaken in de samenleving. Het risico op brand en explosies is flink, regelmatig lezen we weer over een uitgebrand drugslab. Dat er giftige gassen vrijkomen is bovendien geen risico, maar een gegeven. Je hoeft daarbij niet te verwachten dat criminelen voldoen aan de strenge eisen en voorzorgsmaatregelen die gelden voor normale ondernemers.

Zodra zich in jouw pand een drugslab vestigt, zijn omwonenden, de openbare orde en het pand zelf altijd in gevaar. Als die risico’s uitkomen, loopt de schade al snel in de tienduizenden euro’s. De verzekering kan je bovendien niet helpen; drugslabs zijn uitgesloten in de polisvoorwaarden, zelfs als jij er niets van wist. Als je die enorme schadepost wilt voorkomen, zul je dan ook sterk in moeten zetten op preventie en controle. 

De drempel om te melden

We vragen je hier om bij de politie melding te maken van zaken die niet op voorhand strafbaar zijn. We begrijpen dat je jezelf hierdoor bezwaard kunt voelen en hopen dat we dat gevoel weg kunnen nemen. Besef dat hetgeen waar je melding van maakt – ondanks het feit dat het op zichzelf niet strafbaar is – een concreet en bewezen signaal is van criminele activiteiten. Als vastgoed-exploitant wil je niet alleen voorkomen dat jij één van de slachtoffers wordt, je hebt ook een wettelijke plicht om misbruik van jouw panden tegen te gaan.

Besef dat je niets hoeft te bewijzen. Jij bent niet degene die deze zaak uiteindelijk rond moet krijgen, noch ben je degene die tot vervolging overgaat. Verwar het melden van een vermoeden ook vooral niet met een ongefundeerde beschuldiging. Jij hebt iets gezien waar je jezelf zorgen over maakt en daar maak je melding van, that’s it.

Herkennen

In de onderstaande paragrafen beschrijven we waar je de productie van synthetische drugs aan kunt herkennen. Daarbij leggen we uit wat je kunt zien, horen en ruiken. Niet elk signaal betekent meteen dat je te maken hebt met een drugslab, maar elk signaal is op zichzelf aanleiding om extra alert te zijn. Bij meerdere of ernstige signalen is het noodzaak dat je een melding maakt bij de politie. Alleen zo voorkom je schade en gevaar voor jezelf, jouw pand en de directe omgeving.

Zien: Distilleerketels 

In een drugslab zul je vrijwel altijd een distilleerketel vinden. Die hebben criminelen nodig voor de productie van zowel XTC als amfetamine. Vergelijkbare ketels worden ook gebruikt om alcohol te distilleren. Bij de aanwezigheid van een distilleerketel is er vrijwel altijd sprake van een strafbaar feit. Zelfs als de ketel niet wordt gebruikt voor de productie van synthetische drugs, wordt deze waarschijnlijk gebruikt voor accijnsfraude. Men produceert dan illegaal sterke drank, zonder vergunning en zonder accijns te betalen. De aanwezigheid van een distilleerketel is op zichzelf dan ook al zo’n duidelijk signaal dat je hiervan altijd melding moet maken.

Zien: Vaten en jerrycans

Bij de productie van synthetische drugs worden grote hoeveelheden chemicaliën gebruikt. Deze worden vaak bewaard in vaten of jerrycans. Net als bij hennepkwekerijen maakt één jerrycan nog geen verdachte situatie. De aanwezigheid van vaten en jerrycans wordt een signaal zodra deze niet logisch kan worden verklaard. Als verantwoordelijke vastgoed-exploitant weet je wat voor bedrijf jouw huurder uitbaat in jouw pand. Zie je vaten met vloeistof of meerdere jerrycans, zonder dat dit aansluit op het bedrijfstype, dan is dit op zichzelf een duidelijk signaal en maak je altijd melding.

Zien: Scheikundige instrumenten

Zie je in je bedrijfspand ineens een hoop materialen die je vooral herkent van scheikunde op de middelbare school, dan is het duidelijk tijd om een melding te maken. Als je laboratoriumglaswerk ziet zonder dat het aannemelijk is dat dit wordt gebruikt in bonafide bedrijfsprocessen, is dat een duidelijk signaal. Ook andere laboratoriumapparatuur als koelmantels en centrifuges zijn erg verdacht in situaties waar je ze niet zou verwachten.

Zien: Witte rook

De rook die vrijkomt bij chemische reacties ziet er anders uit dan de rook van bijvoorbeeld een houtvuur. Deze rook is vaak witter en minder grijs dan de rook die je zou verwachten bij normale verbrandingsprocessen. Zie je rook uit de schoorsteen of het ontluchtingskanaal komen die witter is dan normale rook, dan is dit zonder meer aanleiding om extra alert te zijn. Ons advies is om zo snel mogelijk een inspectie uit te voeren in het pand. Wacht niet af tot het volgende ingeplande inspectiemoment, maar controleer jouw pand zo snel mogelijk.

Zien: Persoonlijke beschermingsmiddelen

Het staat vast dat criminelen zich niet aan de wet- en regelgeving houden die normaal zorgdraagt voor veilig gebruik van chemicaliën. Dat betekent echter niet dat ze geen persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. Zelfs de meest roekeloze crimineel zal in de regel willen voorkomen dat hij zelf giftige stoffen inademt. De aanwezigheid van ademmaskers is dan ook een duidelijk signaal. Vraag je af waar men deze beschermingsmiddelen binnen de normale bedrijfsprocessen voor nodig zou hebben. Werkt men bijvoorbeeld met verf, chemische coatings of andere chemicaliën die het gebruik van dit soort persoonlijke beschermingsmiddelen verklaren? Dan hoef je alleen maar te controleren of dit past binnen het bestemmingsplan en je huurder hiervoor de eventuele vergunningen heeft. Is er echter geen logische verklaring voor deze beschermingsmiddelen, dan doe je er goed aan om een melding te maken.

Zien: Gasflessen

Ook gasflessen zijn op zichzelf niet meteen verdacht. Ook hier moet je jezelf de vraag stellen of de aanwezigheid en het gebruik van deze gasflessen aansluiten op het type bedrijf dat je huurder uitbaat. Stel vooral vragen over de aanwezigheid en het gebruik van gasflessen. Gebruikt je huurder ze voor een bonafide bedrijfsproces, of staan ze daar “zomaar”? Zelfs als je huurder het gebruik van gasflessen kan verklaren, moet je door blijven vragen. Zodra het om meer dan vier gasflessen gaat, is je huurder waarschijnlijk vergunningsplichtig. Heeft je huurder zijn vergunningen op orde en houdt hij zich aan alle relevante wet- en regelgeving? Dat zijn belangrijke vragen voor jou, mensen in de omgeving van het pand en je verzekeraar.

Ruiken: Anijs

De geur van een drugslab wordt omschreven als een zoetige chemische geur die nog het meeste lijkt op anijs. Er zijn drugskaartjes ontwikkeld die de geur van een drugslab zo goed mogelijk nabootsen. Deze geurkaarten zijn vaak beschikbaar via de politie en worden verspreid op bijeenkomsten en kennissessies. We raden je aan om een van deze geurkaarten te bemachtigen. Zodra je het eenmaal hebt geroken, kun je de specifieke geur zelf onderscheiden. Zijn deze geurkaarten niet beschikbaar via je wijkagent of op je lokale politiebureau? Neem contact op met het PVO Brabant-Zeeland.

Horen: Ventilatoren

Net als bij hennepkwekerijen wordt er bij drugslabs vrijwel altijd gebruik gemaakt van buisventilatoren om de “vieze” lucht af te zuigen. De giftige stoffen die vrijkomen bij de chemische reacties mogen immers niet blijven hangen. Daarnaast wordt de kenmerkende geur vaak beheerst met koolstoffilters, die aan worden gesloten op de ventilator. Hoor je meer ventilatie-geluiden dan je van een normaal bedrijf zou verwachten, dan is dit een signaal. Zorg dat je het pand tijdig inspecteert en ben daarbij extra alert. 

Horen: Signalen uit de buurt

De belangrijkste signalen die je kunt horen, zijn signalen uit de buurt. Als buren, omwonenden of andere alerte burgers bij jou aankloppen met zorgen of signalen, is het zaak dat je deze serieus neemt. Heb je het pand net een week geleden geïnspecteerd en komen daarna de signalen binnen, voer dan gerust nog een inspectie uit. Als je je inspecties met een vaste interval uitvoert – bijvoorbeeld elke drie maanden – kunnen criminelen daar omheen plannen. Ben dus niet te voorspelbaar. Zorg bovendien dat mensen jou weten te vinden. Als ze zien dat er in of om jouw pand rare dingen gebeuren, moeten ze jou kunnen bereiken.